Almuñécar begon als een Fenicische kolonie met de naam Sexi, en zelfs vandaag de dag noemen sommige van haar inwoners zich nog steeds Sexitanos. Onder de Moren bloeide Almuñécar op als de vissersplaats Al-Munakkab. Hoewel de Fenicische en Romeinse geschiedenis van het district bekend was uit Griekse en Romeinse bronnen, werden pas in de jaren vijftig van de vorige eeuw belangrijke archeologische bewijzen ontdekt.
De Feniciërs stichtten voor het eerst een kolonie in Almuñécar in ongeveer 800 voor Christus en deze ontwikkelde zich gedurende zeshonderd jaar tot een belangrijke haven en stad met de naam Ex of Sexi en met een grote viszout en -zoutindustrie die een belangrijke leverancier van Griekenland en Rome was.
Ze leverden ook een gewaardeerde vispasta, garum genaamd, gemaakt van de ingewanden van kleine vissen door middel van een fermentatieproces. Archeologische bewijzen zijn voornamelijk afkomstig van Fenicische begraafplaatsen, de vroegere Laurita necropolis op de heuvel bij Cerro San Cristobal en de latere necropolis bij Punte de Noy. Een uitgebreide collectie van Fenicische grafgiften en andere kunstvoorwerpen is te zien in het stadsmuseum in het kasteel van San Miguel en in de ‘Cueva de Siete Palacios’.
“De Romeinen kwamen naar Zuid-Spanje ten tijde van de Tweede Punische Oorlog tussen Rome en Carthago in 218 voor Christus als onderdeel van hun campagne om de Fenicische nederzettingen langs de kust te onderwerpen. Gedurende 700 jaar van Romeinse koloniale overheersing bloeide de stad en haar industrie op en in 49 voor Christus kreeg de gemeente (een van de 20 steden in Spanje die toen geëerd werden) de titel Firmium Julium Sexi als erkenning voor de loyaliteit van de stad aan Rome.
Belangrijke bewijzen van de visvangst en -zoutindustrie werden blootgelegd tijdens opgravingen in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw in de uitgestrekte Majuelo Botanische Tuinen. Deze onthulden de grote omvang van de wederopbouw en modernisering van de industrie onder Romeinse invloed. Een deel van het terrein is zorgvuldig bewaard gebleven, wat een idee geeft van de omvang van de industrie. Deze industrie vereiste niet alleen grote hoeveelheden vis en zeezout, die op veel plaatsen langs de kust werden geproduceerd, maar ook een constante aanvoer van zoet water.
Om aan deze vraag te voldoen bouwden de Romeinen in de 1e eeuw na Christus vier mijl waterleiding in de valleien van de Rio Seco en de Rio Verde, waaronder vijf belangrijke aquaducten. Allemaal staan ze nog steeds overeind en vier van hen zijn nog steeds in gebruik na 2000 jaar – aangepast door de Moren in de loop der eeuwen om te voorzien in de behoeften van de gewasirrigatie. De Romeinse watervoorziening diende ook de stad en recente opgravingen in het centrum van de stad hebben het vijfde aquaduct en de Romeinse baden blootgelegd.
De Romeinen waren waarschijnlijk de eersten die het kasteel van Saint Miguel hebben versterkt, hoewel de veelvuldige verbouwingen het grootste deel van de zeer uitgebreide Romeinse vestingwerken hebben weggevaagd. Deze omvatten een brug van het kasteel naar de ‘Peñon del Santo’ met een massieve 100 voet (30 m) hoge boog die tot minstens 1800 bewaard is gebleven.
Net onder het kasteel aan de landzijde bevindt zich de ‘Cueva de Siete Palacios’, wat vertaald wordt als ‘Grot van de Zeven Paleizen’. Het is echter geen grot, maar het grootste overblijfsel van een Romeins paleis dat tot nu toe in Almuñécar is gevonden en dat honderden jaren als ‘sociale huisvesting’ heeft bestaan, totdat de ‘grotbewoners’ in de jaren zeventig van de vorige eeuw opnieuw werden gehuisvest. Pas toen werd de ware oorsprong ervan duidelijk. Het herbergt nu het stadsmuseum.
Andere belangrijke Romeinse overblijfselen in de wijk zijn een Romeinse brug in Cotobro en Romeinse graven op verschillende plaatsen.
Met het verval van het West-Romeinse Rijk in de 5e eeuw staken Germaanse volkeren, waaronder de Visigoten, het Pyreneeëngebergte over naar het Iberisch schiereiland. Tegen 456 jaar kwamen de Visigoten als dominante macht naar voren en breidden ze hun territorium uit tot aan de zuidwestelijke Middellandse Zeekust. Hispanië bleef echter relatief geromaniseerd onder hun heerschappij.
De Visigoten namen de Romeinse cultuur en taal over en behielden veel van de oude Romeinse instellingen, hoewel een groot deel van de economische structuur ineenstortte, en in Almuñécar liep de visconservenindustrie snel terug. De katholieke bisschoppen waren de rivalen van de Visigotische macht en cultuur tot het einde van de 6e en het begin van de 7e eeuw – de periode van de overgang van het Arianisme naar het katholicisme in het Visigotische koninkrijk.
“De eerste Arabische invasie van Zuid-Spanje kwam in 711 na Christus bij of in de buurt van Gibraltar. In Almuñécar herinnert de stad zich 15 augustus 755 toen Omeya Abd ar-Rahman I van Damascus, de stichter van het Emiraat Cordoba, uit Noord-Afrika aankwam om zijn Arabisch koninkrijk te stichten.
De Moren introduceerden de teelt van suikerriet en hielden de visserij in stand; veel van de straten en gebouwen van de oude stad werden door de Moren ontwikkeld. Het kasteel bleef het bolwerk van de stad en de regeringszetel en de muren werden versterkt. Uitgebreide kerkers werden gebouwd voor degenen die uit de gunst van de plaatselijke heersers waren, maar ook baden voor het gebruik van de sociale elite.
Het kruis op Peñon Del Santo, de rots bij de oude haveningang, markeert de nederlaag van de Arabieren, hun overgave bij Almuñécar, en de terugkeer van het christendom in 1489, gevolgd door een eeuw van co-existentie”.
Na de restauratie van de christelijke overheersing werden nieuwe architectonische uitspraken gedaan – zo werd in 1557 begonnen met de bouw van een nieuwe kerk, die in 1600 naar het laatste ontwerp werd voltooid, de eerste kerk in barokke stijl in de provincie Granada.
De oude stad werd ook gekerstend (of misschien heidens – door de Godin van de vruchtbaarheid zelf), zoals bij de bouw van de waterfontein aan de Calle Real (Royal Street), gedateerd in 1559 en met de koninklijke cypher erboven, maar toen werd de bestaande Romeinse watervoorziening uit Las Angosturas voor het eerst 1500 jaar eerder geïnstalleerd.
Het kasteel werd opnieuw uitgebreid verbouwd en onder het beschermheerschap van San Miguel geplaatst. Het werd herbouwd en zwaar versterkt door de christelijke koning Karel III en voor het laatst verdedigd (door de Fransen) in de Napoleontische oorlogen. Slechts één toren werd gedeeltelijk verwoest, maar ook de meeste interne gebouwen. Dit was het werk van de bemanning van het Britse schip, HMS Hyacinth, in samenwerking met Spaanse partizanen uit Nerja op 27 mei 1812. Zij deden het Franse garnizoen vluchten en probeerden vervolgens het kasteel onbruikbaar te maken, maar met weinig succes – omdat het buskruit vochtig was. Het kasteel werd echter voltooid als militair bolwerk en na een uitbraak van cholera in 1830 werd het kasteel de stadsbegraafplaats, waarvan het gebruik in 1986 werd geruimd, om de restauratie mogelijk te maken die nog steeds aan de gang is.
In 1562 zonk een Spaanse vloot in een storm in de baai van La Herradura.
